yildirimpulevi - PUL VE PULCULUK

YILDIRIM PULEVI - pul ve pulculuk - pullarımız-turkish stamps, turkish philately

İLK PULLAR
Dünyada ilk pul İngiltere'de çıkarılmıştır. Sir Lawrence Hill tarafından 1840 yılında çıkarılan bu pul Black Penny adıyla anılır.

Osmanlı İmparatorluğu Dneminde ilk pullar 1 Ocak 1863 tarihinde Sultan Abdülaziz döneminde basılmış ve tedavüle çıkarılmıştır. tedavüle çıkarılan bu pullar tuğralı pullardır. Bu pullar ince ve kanarları dantelsizdir. Ayrıca kağıtları da çok incedir.Dikkatli bakıldığında sanki pulların arkaları görünür. Bu pullar taş baskılıdır ve üzerlerinde tuğra buluunmaktadır.

Tedavülde kalan ve kullanılan pullara çeşitli zamanlarda sürşarjlar uygulanmıştır.Bu pulların üzerlerindeki sürşarjların siyah, kırmızı ve mavi olanları vardır.Osmanlı Döneminde kullanılan pullaerın zarf üzerinde olanaları değerlidir.

Cumhuriyet Döneminin ilk pul serisini, 1 Aralık1921 tarihinde satışa sunulan 1. Adana serisi oluşturmuştur.Adana'nın kurtuluşu münasebetiyle çıkarılan bu seri 13 puldan oluşmaktadır.Eski Osmanlı pulları üzerine yapılan Adana sürşarjı siyah renklidir.Atatürk resmi bulunan ilk pulumuz ise 1924 yılında çıkarılan Sulh hatıra serisidir.Bu pulların kağıtları da oldukça incedir.İlk Blok pulumuzuun üzereinde Kemal Atatürk yazılıdır.1940 ylında çıkarılan Atatürk'ün ölümünün 1. ylı özel blokudur.Blokun ortasındaki pulun kenarları dantellidir.
PUL VE PULCULUK

Ülkemizde ilk pul basımı 1863 sanesinde, POsta Nazırı Agah Efendi zamanında yapılmıştır.İlk basımı yapılan tuğralı dediğimiz Osmanlı pulları ince kağıtlar üzerine basılmıştır.Bu pullar dantelsizdir ve kenarları düzdür.

Osmanlı Döneminde 4 değişik valörde pul basılmıştır. Bu pullar, diğer pulların inceliğinde olmayıp kağıtları oldukça kalındır.Pullar o devirlerde hem pul olarak kullanılmış hemde para yerine geçmiştir.Çeşitli desen ve boyutlarda olan pulların bazı serilerinin altı kenarlıları da vardır.

Cumhuriyetimiziin ilk yıllarına kadar kullanılan Osmanlı Dönemi pullarının kullanımı sona ermiş,ilk Cumhuriyet Dönemi pulları 1920 yılında basımı yapılarak tedavüle çıkmıştır.Üzerinde eski yazılı sürşarj yapılmış ilk seri pullar da bulunmaktadır.Cumhuriyetin ilk yıllarında basımı yapılan pulların bazılarının arkasındaki zamkların bozuk ve çatlamış olduğunu görürüz. savaş yılları olması nedeniyle pulların arkasındaki zamkın fırçayla yapıldığı söylenmektedir. Cumhuriyetin ilk yıllarındaki bazı pulların değerleri değişmiş ve aynı pulda üç dört defa sürşarj yapıldığı görülmüştür.

1935 ylında 15 puldan oluşan kadınlar kongresi pul serisiyle başlayan, değişik senelerde ara ara basımı yapılan pullar, İsviçre baskısı dediğimiz (Courvoisier) baskı tekniğiyle yurt dışında bastırılmıştır.BU pulların basımı 1961 yılına kadar devam etmiştir.1961 ylından sonra yurt dışında pul bastırılmamıştır.En son teknoloji ile basımı yapılan pulların desenleri, boyutları, renkleri ve zamkları çok güzel ve dikkat çekicidir.

Kolleksiyon yapıyorum' dendiğinde herkesin aklına ilk önce pul gelir.İlk koleksiyonu yapan kişipul koleksiyonu yapar ve pul koleksiyonu yapanların sayısı sayılamıyacak kadar çoktur.Pulların durumu incelendiğinde pulların posta hizmetlerinde kullanıldığı aklımıza gelir.Pul basımı PTT POsta İdaresi Başkanlığı tarafından yaptırılır.Kolleksiyonla ilgili pullar,PTT Filateli Şubesi tarafından satılır.Hemen hemen her PTT şubesinde filateli gişeleri blunmakta ve hizmet verilmektedir.Kolleksiyon yapmak istiyenler PTT Filateli şubesineüye olabilirler ve istedikleri pulları bu şubelerden temin edebilirler.

Koleksiyon yapmanın bir kültür olduğu unutulmamalıdır.Pullar, insanlara ülkesinin tarihini,kültürünü ve sanatını tanıtan en güzel bilgi kaynağıdır. Pul toplamak ise insanlara en güzel arkadaşlıktır.Hem bo vakitlerin güzel geçmesini sağlar hem de günün birinde gelir getiren bir kaynağa dönüşür.Biriktirilen pulların bir gün değer kazanacakları unutulmamalıdır.

Pul toplamak küçük yaşlarda başlar ve devam eder.

PUL TOPLAMAK

Pulları iki kısma ayırabiliriz.Damgasız hiç kullanılmammış ya da kullanılmış, damgalanmış pullar. Pulları yerli pullar ve yabancı pullar olarak da ayırabiliriz.

Toplanan pulları pul defterine dizerken, yeripulları bir deftere, yabacı pulları da başka bir deftere dizmek faydalıdır.

Her pulun bir özelliği ve anısı vardır.İnsanlar pulları defterlere dizerken çok keyif alırlar ve yeni bilgiler edinirler.Pul kolleksiyonculuğu insanları kötü alışkanlıklrdan uzaklaştırır. Kolleksiyonculuk yapan insanlar hem yurt içinde hem de yurt dışında yeni arkadaşlar edinirler ve onlarla yazışmak için yabancı dilin gelişmesine de katkıda bulunur.Kollleksiyoncular yabancı ülkelerdeki arkadaşlarına Türk pullarını göndererek Ülkemiziin tanıtılmasına katkıda bulunmuş olurlar.

Herinsanın içinde kolleksiyoncu ruhu bulunur ve aslında her insan bir kolleksiyoncudur.Kolleksiyon yapmanın bir kültür olduğu da unutulmamalıdır.

Pulları defterlere dizilirken çok dikkat etmek gerekir.Özellikle damgasız pulları dizerken mutlaka pul maşası kullanılmalıdır.Kolleksyiyoncular pul dizerken kendilerini farklı hissederler ve çok mutlu olurlar.

Kolleksiyon yapan kişiler çeşitli kolleksiyon malzemeleriyle uğraşırlar. Bu uğraş sayesinde tertipli ve düzenli olurlar.

PUL KOLEKSİYONU YAPMAK

Pul tplamaya başlarken iyi karar verip, büyük bir pul defteri almak gerekir. Çünki pul defderi çabuk dolar.En önelisii ise,pulları tutmak ve deftere yerleştirmek için pul maşasına ihitiyaç vardır.pulları temin etmek için de PTT Filateli Şubesine uğramak yeterlidir.

Pul katalogları,ilk çıkmış pullardan günümüze kadar olan zaman dilimi içinde basılan pulları gösterirler.Kataloglarda çıkmış pulların rerimlerini görmek mümkündür.Bu nedenle kollaksiyoncu için katalog edinmek önemlidir.

Pul toplayanlar önce kendi zevklerine bir tema seçerler.Ayrıca geçmişe dönük tematik pullardan da toplayabilirler.Örneğin tren. uçak. turizm,çiçek, böcek spor,izci ve tablo gibi konular seçebilirler.

Geçmiş dönemlerde basılan pullara baktığmızda yazldızlı, kabartma baskılı ve çeşitli boyutlardaki pulları görebiliriz. Her pulun ayrı bir özelliği bulunur ve pullar insanlara bilgi verirler.Boş vakitlerde pulları dizmek ve seyretmek insanları dinlendirici ve zevkli bir uğraştır.Günümüzde koleksiyon yapanların sayısı her geçen gün artmaktadır.Yurt dışında da koleksiyonculuğa büyük önem verilmektedir ve yurt dışındaki her kişinin bir koleksiyonu bulunmaktadır.Pulları PTTden alıp defterlere koymanın yeterli olmadığını, araştırmacı olmak gerektiğini de hatırlatmak isterim.İstanbul,Ankara;İzmir,Antalya ve Eskişehir gibi illerde filateli dernekleri bulunmaktadır.Kolleksiyonerler bu derneklerin hizmetlerinden yararlanarak,hem koleksiyon severlerle tanışabilir hem de koleksiyonlarını geliştirebilirler.

Elinizde postadan geçmiş mektup pullarını,hiç bozmadan çıkartmak istiyorsanız, bu pulları ılık suya atınız.Bir müddet bekledikten sonra pullar kağıtlardan ayrılmış olur.Ayrılan pulları teke teker gazete kağıdının üzerine birbirine değmeyecek şekilde sıralayıp pulları ters olarak zamkları yukarıya gelecek şekilde yerleştirmeliyiz.Pullar kuruduktan sonsa pulları kalın bir kitap arasına koyar, bir iki gün bekledikten sonra pulları çıkatır deftere dizeriz.Damgalı pulları ayrı defterlere koymak yararlıdır.Pulcuların bazıları değerli pullarını defterlere koyarken havid dediğimiz pul muhafazası içine koyup saklarlar.

Damgasız pulları defterlere dizerken birbirne değmeyecek şekilde sıralamak faydalıdır.Eğer ellerimiz çok terliyorsa veya havanın çok sıcak olduğu günlerde pulları birbirinden ayırmak istersek, pulların zamkları birbiinr gelecek şekilde dantelleri üstüste getiriip pulları birbirinden ayırırız.Böylece pulların arkasına parmak izi geçmemmiş, dantelleri de sağlam kalmış olur.

Tabaka veya buna benzer pulları birbirinden ayırmak istediğimizde çok dikkat etmemiz gerekir.Pulları ayırırken, pullar kenarlı veya bitişikse önce tantellerinden ters olarak arka yüzüne doğru kıvrılır,sonra ön tarafa doğru bir daha kıvrılarak birbirlerinden ayrılır.

Bilgi bakımından geçmişteki pulları görmek ve tanımak için pul katalogları almak yararlıdır.Koleksiyon yaparken aklınıza gelen soruların ve öğrenmek istediğiniz bilgilerin cevabını en doğru olarak pul koleksiyonu yapan dükkanlardan öğrenebilirsiniz.Pul tüccarlarından koleksiyonlar ve filateli hakkında hertürlü bilgiyi öğrenebilirsiniz.Pullarınız da PTT Filateli Şubelerinden veya pul tüvvarlarından temin edebilirsiniz.

Her pulun ilk basım nedenş ve özellikleri bulunur.Bir ülkenin geçmişini, tarihini, kültürünü. sanatını, özel günlerini ve olayları en güzel şekilde anlatırlar.Koleksiyon yapmanının faydası olduğu gibi, pullar ülkenin gelirine de katkıda bulunurlar.Pul toplamak sadece biriktirme değildir.Nasıl bilgiler öğrenildiği pulları topladıkça anlaşılacaktır.

Cumhuriyet pullarının basımından bugüne çweşitli pul serileri çıkarılmıştır.Bsımı yapılan pul serileri arasında üç değişik seri pul basılmıştır.Çıkan pullar sırasıyla:1952 ylında basımı yapılmış Viyana pul serisi,1956 senesinde basımı yapılmış Atatürk'ün annesi Zübeyde Hanım ve yine aynı tarihte basımı yapılmış İran Şahı pullarıdır.Basımı yapılmış pulların dantelleri yoktur.Tamamen dantelsizdir.Dantelleri olmıyan bu pullar makasla kesilmek suretiyle birbirlerinden ayrılırlar.Koelsiyon yapanlara bu bilgiyi vermenin yararlı olacağını düşünerek, Cumhuriyet pul serilerini biriktirenlerin, dantelsiz olan bu pulları alırlarken mutlaka, ikisi bir arada ya da dörtlü blok alınmasının yararlı olacağını belirtmek isterim.

Kolleksiyonerler pulları saklayan,koruyan ve gelecek nesillere aktaran kişilerdir.Pul koleksiyonu yapan kişilere filatelist denir.Bu kavram tüm dünyada geçerlidir.Son yıllarda PTT filateliye önem vermiş tüm postahanelerde filateli hizmetini artırmıştır.Çok güzel pul serileri çıkaran PTT , pulculuğun yayılması için çok çaba göstermektedir.Bu hizmetleri pul sergilerine yardımcı olmak,pulculukla ilgili kitapları çıkartmak,ve kitaplara katkı yapmak, okullarda pulculuk kolları kurudrulması(hobi dersleri) sağlamak, sergilerin öğrencilere tanıtılmasının olanaklarını sunmak olarak sıralayabiliriz.Zaman zaman yurt içinde ve yurt dışında pul sergileri yapılmaktadır.PTT ve filateli dernejleri ile beraber yapılan sergilerde kolleksiyonerler pullarını sergileme ve tanıtma olanaklarını bulurlar.

Ptt'den aldığımız ya da elde etiiğimiz damgasız pulları deftere dizerken, el değmeden, pul maşası ile sıralamak önemlidir.Mutlaka pul maşası kullanılmalıdır.Bazı pul derterlerinin pul takılacak bantları çok gergindir.Pulları takmakta zorlanırız,pulların kırılmaması ve rahat takılması için parmağımızı bir bant aşağısına bastırırsak, pul takılacak bant biraz rahatlar.Biz de pullarımızı kırmadan ve bozmadan rahatça takmış oluruz.Ülkemizde pul toplayanların bazı pullarının zarar gördüğü bir gerçektir.Birktirilen pulların zarar görmemesi için bazı önlemlerin alınmasının gerekli olduğunu hatırlatmak istiyorum.Pullar zamklı olduğundan yapışma riski vardır.Bunun için yurdumuzdaki ıklim şartlarının farklılık gösterdiğini göz önüne almak gerekir.Pulları daha iyi korumak,ileri yıllara temiz ve zararsız taşımak için Marmara Bölgesi, Karadeniz Bölgesi,Ege Bölgesi ve Akdeniz Bölgesi gibi rutubeti fazla olan yerlerde yaz aylarında derterlerin sayfalarını çevirmek suretiyle pulları havalandırmak çok yararlı olacaktır.BU sayede pulları kurutmuş oluruz.Kütüphane ve saklama yerlerinde, pul defterlerinizi mutlaka dik olarak sıralayınız.

Pul serhilerini iki bölüme ayırabiliriz.Ulusal Pul sergileri yurt içinde yapılır.Uluslararsı pul sergileri yurt dışıdan katılan koleksiyoncular tarafından oluşturulur.Ulusal pul sergileri Türkiye Filateli Dernekleri Federasyonu ve PTT İdaresi işbirliği ile düzenlenir.Pul sergilerine PTT'nin çok büyük hizmetleri bulunmaktadır. Kolleksiyoncular topladıkları pullarla değişik temalar halinde sergilere katılabilirler.Sergilere katılmadan önce bulundujkarı yerlerin filateli derneklerine üye olmaları gerekmektedir.Sergilere katılanlara derecelerine göre jüriler tarafından çeşitli ve madalya ödülleri verilir.

PTT emisyona çıkaracağı pul seriierini bir sene öncedeb koleksiyonerlere duyurur.Pulları değer kazanması için,tirajın az olması ve pulların postada kullanılması gerekir.PTT tarafından basımı yapılıp tedavüle çıkarılan pulları sıralıyacak olursak,anma oulları, sürekli posta pulları ve resmi pullardan oluştuğunu görürüz.Pulların yurt ekonomisine çok büyük katkıları bulunmaktadır.YUrt dışındaki bazı küçük devletlerin çıkartmıl olduğu pul ve paraların ekonomilerine çok büyük katkılar sağladığı bilinmektedir.

Her pul, bir olayı anlatır, bilgi verir.KOleksiyın yapmanın bir kültür olduğu ve pulun kara gün dostu olduğu unutulmamalıdır.Örneğin Almaya nüfusunun hemen hemen ülkemiz nufusuna yakın olduğunu görürüz.Buna rağmen Almaya'da PTTsine bağlı 8 milyon üyesi olduğu söylenmektedir.

Herhangibir kolaksiyon parçasının televizyon ve gazatelerde müzayedeler yapılıp çok yüksek fiyatlara gittiğini de görmekteyiz. Koleksiyon parçalarının az olanı daima nadir ve kıymetli olanıdır.Bulunması kolay olan pulların da fiyatları ucuzdur.Yaşınız ister büyük olsun isterse büyük olsun mutlaka çevrenizde düzenlenen sergileri, fuarları hatta hangi ilde olursanız olun vakit bulduğunuz müddetçe özellikle müzeleri ve tarihi yerleri geziniz.Buralardan öğrendiğiniz bilgileri hiç bir zaman unutamazsınız.